Jak chronić psa przed kleszczami? Sprawdź skuteczność oraz skutki uboczne tabletek na kleszcze oraz kropli spot-on. Naturalne sposoby na kleszcze u psa.

Dowiedz się więcej o e-booku >> kliknij tutaj.

Jak chronić psa przed kleszczami? Sprawdź skuteczność oraz skutki uboczne tabletek na kleszcze oraz kropli spot-on. Naturalne sposoby na kleszcze u psa.
21 lipca 2025

Kleszcze u psa: tabletki, krople oraz naturalne alternatywy

Kleszcze u psa to temat powracający każdej wiosny i lata. Te małe pasożyty przenoszą groźne choroby, w tym boreliozę, babeszjozę i anaplazmozę. W związku z tym naturalne jest, że jako opiekunowie chcemy chronić nasze psy jak najlepiej. Weterynarze najczęściej rekomendują środki chemiczne: tabletki na kleszcze dla psa, krople, obroże. Wydają się wygodne, skuteczne i powszechnie stosowane. Ale czy na pewno są bezpieczne?

 

O czym przeczytasz w tym artykule:

 

  • Czym są kleszcze i jakie zagrożenia niosą dla psa?

  • Choroby odkleszczowe u psa - jakie są pierwsze objawy

  • Najczęściej stosowane środki chemiczne przeciw kleszczom

  • Tabletki na kleszcze dla psa i ich możliwe skutki uboczne

  • Alerty FDA i projekt Jake – co wiemy o izoksazolinach

  • Tabletki na kleszcze dla psa: opinie opiekunów psów - co mówią grupy na Facebooku?

  • Tabletki na kleszcze dla psa a wpływ na środowisko – badanie z 2025 roku

  • Jak chronić psa przed kleszczami - naturalne metody 

  • Olej kokosowy, olejki eteryczne i zioła – skuteczność potwierdzona naukowo

  • Jak aplikować krople na kleszcze dla psa Jak chronić psa skutecznie i świadomie

 

 

Kleszcz u psa to potencjalny wektor poważnych chorób, które mogą zagrażać życiu Twojego pupila. Kleszcze to pajęczaki z rzędu roztoczy, które żywią się krwią ssaków, ptaków i gadów. W Polsce najczęściej spotykamy kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus) oraz kleszcza łąkowego (Dermacentor reticulatus), którego aktywność zaczyna się już w lutym i trwa aż do listopada – a nawet dłużej, jeśli zima jest łagodna.

 

Kleszcze czyhają w trawie, krzewach, liściach – a ich strategia ataku jest niezwykle skuteczna. Gdy pies przechodzi przez wysoki trawnik lub las, kleszcz szybko przemieszcza się po sierści i wgryza się w skórę. W ślinie kleszcza znajdują się substancje znieczulające i przeciwkrzepliwe, dlatego pies często nie czuje momentu ugryzienia.

 

Czym grozi ugryzienie kleszcza u psa?
 

Kleszcze przenoszą groźne choroby odkleszczowe, z których najpowszechniejsze to:
 

  • Borelioza u psa (choroba z Lyme) – wywoływana przez bakterie Borrelia burgdorferi, może prowadzić do zapalenia stawów, utraty apetytu, gorączki, a w nieleczonych przypadkach – do niewydolności nerek i zmian neurologicznych.

  • Babeszjoza – pasożytująca w czerwonych krwinkach Babesia canis powoduje ich rozpad, co skutkuje anemią, żółtaczką, a nawet śmiercią, jeśli nie zostanie podjęte szybkie leczenie.

  • Anaplazmoza i erlichioza – choroby bakteryjne wpływające na szpik kostny, układ odpornościowy i krwionośny. Mogą powodować krwawienia, gorączkę, apatię i problemy neurologiczne.

  • Riketsjozy i wirusowe zapalenie mózgu – rzadziej występujące, ale także niebezpieczne dla życia psa.
     

Warto też wiedzieć, że pies może być zakażony kilkoma patogenami naraz – tzw. koinfekcja znacznie pogarsza rokowanie i komplikuje leczenie.

 

Choroby odkleszczowe u psa - objawy

 

Wczesne rozpoznanie objawów jest kluczowe, by podjąć leczenie zanim dojdzie do trwałych zmian w organizmie psa. Niestety, wiele z nich jest niespecyficznych i łatwo je zbagatelizować, zwłaszcza u psów starszych lub mniej aktywnych.

 

  • Apatia, ospałość – pies mniej się rusza, unika zabawy

  • Gorączka – szczególnie trudna do rozpoznania bez pomiaru temperatury (norma to 38–39°C)

  • Kulawizna, sztywność kończyn – mogą występować przemiennie, wędrująco

  • Brak apetytu – nagłe niechęć do jedzenia, nawet ulubionych przysmaków

  • Wymioty, biegunka – rzadziej, ale mogą się pojawić, szczególnie przy babeszjozie

  • Zmiana koloru moczu – ciemny, brunatny lub czerwony może świadczyć o hemolizie (rozpadzie krwinek)

  • Wrażliwość na dotyk – pies może nie dawać się dotknąć, popiskiwać, unikać kontaktu

 

Te objawy mogą pojawić się od kilku dni do nawet kilku tygodni po ugryzieniu przez kleszcza u psa. Co ważne – nawet psy chronione środkami chemicznymi nie są w 100% zabezpieczone przed zakażeniem. Substancje w tabletkach czy kroplach mogą zadziałać dopiero po ugryzieniu, a nie zawsze eliminują patogeny zawarte w ślinie kleszcza od razu. To oznacza, że pies nadal może się zarazić, nawet jeśli kleszcz padnie kilka godzin po kontakcie.

 

Jak chronić psa przed kleszczami: co znajdziemy na rynku?

 

Najczęściej zalecane przez weterynarzy środki przeciwko ektopasożytom to:

 

  • Obroże: np. Foresto

  • Krople na kleszcze dla psa: np. Frontline, Advantix

  • Tabletki na kleszcze dla psa: np. Simparica, Bravecto, NexGard, Credelio

 

Wszystkie wymienione tabletki zawierają substancje czynne z grupy izoksazolin:
 

  • Sarolaner – Simparica, Simparica Trio

  • Fluralaner – Bravecto

  • Afoksolaner – NexGard, FrontPro

  • Lotilaner – Credelio

 

Te substancje działają neurotoksycznie – niszczą układ nerwowy pasożyta, ale nierzadko wpływają też na organizm psa. Tabletki na kleszcze dla psa na 3 miesiące (np. Bravecto) wydają się wygodne - w końcu nie musimy się martwić i mamy poczucie, że pies jest zabezpieczony na dłuższy czas. Jednak im dłużej coś krąży w organizmie, tym trudniej się tego pozbyć, gdy okaże się, że akurat nie służy psu. Warto pamiętać, że nawet chemiczne środki nie chronią w 100% przed zakażeniem chorobą odkleszczową.
 

Dziwne zachowanie psa po kroplach na kleszcze

 

Badanie farmakokinetyczne* (2024) wykazało, że fipronil – popularna substancja czynna obecna w kroplach na kleszcze typu spot-on (np. Frontline) – po aplikacji przez skórę rozprowadza się po całym ciele, w tym do mózgu, wątroby, tkanki tłuszczowej i krwi. W organizmie przekształca się w fipronil sulfon, który – podobnie jak związek macierzysty – utrzymuje się w krwi psów znacznie dłużej niż u myszy.

 

Badania na gryzoniach ujawniły, że fipronil i jego metabolity wpływają na poziom dopaminy i serotoniny w mózgu, co przekłada się na zmiany zachowania emocjonalnego i poznawczego. Psy i koty mają znacznie słabszą zdolność metabolizowania fipronilu niż myszy i szczury, co może oznaczać większe ryzyko jego kumulacji w ich organizmach.

 

Choć nie przeprowadzono jeszcze pełnych badań behawioralnych na psach, autorzy podkreślają, że ich zdolność detoksykacji tej substancji jest ograniczona, a jej wpływ na funkcje mózgu nie powinien być lekceważony.


*Tomohiro Suzuki, Anri Hirai, Kraisiri Khidkhan, Collins Nimako, Takahiro Ichise, Kazuki Takeda, Hazuki Mizukawa, Shouta M.M. Nakayama, Kei Nomiyama, Nobuhiko Hoshi, Mizuki Maeda, Tetsushi Hirano, Kazuyoshi Sasaoka, Noboru Sasaki, Mitsuyoshi Takiguchi, Mayumi Ishizuka, Yoshinori Ikenaka, The effects of fipronil on emotional and cognitive behaviors in mammals, Pesticide Biochemistry and Physiology, Volume 175, 2021.


FDA ostrzega przed skutkami ubocznymi tabletek na kleszcze
 

W 2018 roku Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) wydała alert* dotyczący izoksazolin. Został on zaktualizowany w 2019, 2021 i 2023 roku. Według FDA, choć środki te są skuteczne, mogą powodować działania niepożądane u psów, takie jak:
 

  • drżenia mięśni

  • ataksja (utrata kontroli nad ciałem)

  • drgawki

  • zmiany behawioralne
     

Uwaga: objawy mogą wystąpić nawet u psów wcześniej całkowicie zdrowych neurologicznie.
 

* Fact Sheet for Pet Owners and Veterinarians about Potential Adverse Events Associated with Isoxazoline Flea and Tick Products: https://www.fda.gov/animal-veterinary/animal-health-literacy/fact-sheet-pet-owners-and-veterinarians-about-potential-adverse-events-associated-isoxazoline-flea

 

Project Jake – co mówi ankieta opiekunów i weterynarzy?

 

W 2018 roku przeprowadzono szeroko zakrojoną ankietę znaną jako Project Jake. Wzięło w niej udział 2751 osób – zarówno opiekunowie, jak i weterynarze:

 

 

  • 57,9% stosowało środki przeciwko kleszczom

  • 48,2% używało produktów na bazie izoksazolin (najczęściej Bravecto)

  • 80,1% osób zgłosiło działania niepożądane po zastosowaniu tych środków

  • Poważne skutki uboczne (napady padaczkowe, śmierć) wystąpiły u 4,55–14,79% psów w zależności od leku

 

Tabletki na kleszcze dla psa - opinie opiekunów – trudne historie i ostrzeżenia
 

W mediach społecznościowych, zwłaszcza w grupach na Facebooku, można znaleźć setki wpisów opiekunów dzielących się dramatycznymi doświadczeniami. Zdjęcia psów z objawami neurologicznymi, relacje o nagłej śmierci, niewydolności wątroby, krwotokach wewnętrznych – te historie są przerażające i nie dają spokoju.
 

Dr Judy Morgan – znana holistyczna lekarka weterynarii – udokumentowała wiele przypadków, w których po zastosowaniu tabletek na kleszcze dla psa doszło do:
 

  • niewydolności nerek

  • zespołu suchego oka

  • krwawień wewnętrznych

  • zaburzeń krzepnięcia
     

Objawy nie zawsze pojawiają się natychmiast – czasem po kilku tygodniach, miesiącach lub dopiero po kilku dawkach leku.
 

Weterynarze często twierdzą, że środki te są bezpieczne, jednak wystarczy wejść na wspomniane grupy na FB, by przekonać się, że poważne skutki uboczne tabletek na kleszcze dla psa nie są rzadkością.

 

Wpływ chemicznych środków na kleszcze na środowisko – ptaki i ich gniazda

 

Użycie chemii do ochrony przed pasożytami nie tylko odbija się na zdrowiu naszych psów, ale także innych zwierząt i środowiska.

Badanie z Wielkiej Brytanii (2024)* wykazało, że substancje zawarte w popularnych kroplach typu spot-on – fipronil i imidachlopryd – dostają się do wód powierzchniowych w ilościach szkodliwych dla życia wodnego. Główną drogą ich przenikania jest zmywanie z sierści psów do kanalizacji, co dzieje się podczas kąpieli zwierząt, prania ich legowisk, a przede wszystkim… mycia rąk przez właścicieli.

 

W badaniu przeprowadzonym na 98 psach potwierdzono obecność obu substancji we wszystkich próbkach wody. Największe stężenia wykryto po kąpieli psa – nawet do 24,5% nałożonego fipronilu spłukiwało się jednorazowo do ścieków. Co jednak bardziej alarmujące, emisje z rąk właścicieli (podczas codziennego mycia) utrzymywały się przez ponad 28 dni od aplikacji środka i odpowiadały za największy udział zanieczyszczeń na poziomie populacyjnym.

 

Według obliczeń, do 40% dziennego obciążenia oczyszczalni ścieków tymi substancjami może pochodzić z preparatów przeciwpchelnych i przeciwkleszczowych stosowanych u psów i kotów. Obecne przepisy nie biorą pod uwagę tej drogi skażenia, dlatego autorzy apelują o pilną rewizję regulacji i praktyk weterynaryjnych, by ograniczyć wpływ leków na środowisko.

 

Z kolei nowe badanie z 2025** roku potwierdziło, że chemiczne środki ochrony przeciwko pasożytom wpływają także na środowisko. Wykazano, że w gniazdach ptaków znajduje się sierść psów, w której wykryto pozostałości substancji czynnych z kropli typu spot-on. To oznacza, że chemia przenosi się dalej w łańcuchu ekologicznym, wpływając również na ptaki i ich potomstwo.

 

* Rosemary Perkins, Leon Barron, Gaëtan Glauser, Martin Whitehead, Guy Woodward, Dave Goulson, Down-the-drain pathways for fipronil and imidacloprid applied as spot-on parasiticides to dogs: Estimating aquatic pollution, Science of The Total Environment, Volume 917, 2024.

** Cannelle Tassin de Montaigu, Gaetan Glauser, Sylvie Guinchard, Dave Goulson, High prevalence of veterinary drugs in bird’s nests – Science of The Total Environment, Volume 964, 2025.


 

Jak aplikować krople na kleszcze dla psa?

 

Krople na kleszcze dla psa to popularna forma ochrony, jednak wymagają prawidłowej aplikacji:
 

  1. Załóż rękawiczki ochronne

  2. Rozchyl sierść między łopatkami psa

  3. Nałóż całą zawartość pipetki bezpośrednio na skórę

  4. Nie kąp psa przez 48 godzin przed i po aplikacji

  5. Unikaj dotykania miejsca aplikacji przez dzieci i inne zwierzęta szczególnie przez pierwsze 48h. Unikaj też przytulania do psa i innego bliskiego okazywania czułości. Jeśli jesteś w ciąży rozważ inny rodzaj ochrony, bo chemia z kropli psa, może przedostać się do łożyska.

 

Wspieranie wątroby – klucz przy stosowaniu chemicznych środków
 

Wątroba psa pełni rolę głównego filtra organizmu – neutralizuje toksyny, metabolizuje leki i odpowiada za detoksykację. Dlatego w przypadku stosowania chemicznych środków na kleszcze (szczególnie tabletek i kropli spot-on), warto równolegle wspierać funkcje wątroby, by zmniejszyć ryzyko uszkodzeń i przyspieszyć eliminację substancji czynnych.
 

Zalecane są m.in. preparaty z ostropestem plamistym (Sylibum marianum). Należy je podawać profilaktycznie (po planowanej aplikacji środka chemicznego). Dodatkowe badania krwi (ALT, AST, ALP) mogą pomóc monitorować pracę wątroby i szybko reagować na ewentualne przeciążenie toksynami, jednak z moich doświadczeń wynika, że nawet przy prawidłowych wynikach warto co jakiś czas powtarzać kurację dla zdrowia wątroby.

 

Naturalna ochrona przed kleszczami – skuteczność potwierdzona nauką
 

Zamiast stosować tabletki na kleszcze dla psa przez cały rok, warto rozważyć naturalne metody ochrony, szczególnie poza sezonem wysokiego ryzyka. Oto trzy naturalne alternatywy, które mają potwierdzone działanie:

 

1. Olej kokosowy

Badanie: Zhu JJ, et al. (2018). Better than DEET Repellent Compounds Derived from Coconut Oil. Sci Rep. 8(1):14053.
 

Olej kokosowy, a konkretnie związki z niego pochodzące, wykazują działanie odstraszające lepsze niż DEET – najczęściej stosowany repelent chemiczny.
 

2. Zioła i rośliny o działaniu bioaktywnym

Badanie: Shor SM, Schweig SK (2023). The Use of Natural Bioactive Nutraceuticals in the Management of Tick-Borne Illnesses. Microorganisms. 11(7):1759.
 

Zioła takie jak czystek, neem, rozmaryn i wrotycz mogą skutecznie odstraszać kleszcze i wspierać układ odpornościowy psa.
 

3. Olejki eteryczne

Badanie: Štefanidesová K, et al. (2017). The repellent efficacy of eleven essential oils against adult Dermacentor reticulatus ticks. Ticks Tick Borne Dis. 8(5):780-786.
 

Olejki eteryczne – w szczególności z lawendy, geranium, mięty pieprzowej – skutecznie odstraszają kleszcze, gdy są odpowiednio rozcieńczone i stosowane z umiarem.

 

Holistycznie zdrowy pies to mniej atrakcyjny cel dla pasożytów

 

Warto pamiętać, że kleszcze i inne pasożyty (mówię tu głównie o tych jelitowych) częściej atakują osłabione, zestresowane lub chore zwierzęta, których układ odpornościowy nie działa optymalnie. Psy w dobrej kondycji, żywione nieprzetworzoną dietą (KLIK >>), regularnie ruszające się na łonie natury i żyjące w spokojnym, wspierającym środowisku, ze zdrowymi jelitami, bez nadużycia chemii i leków, są mniej atrakcyjne dla pasożytów i lepiej radzą sobie z ewentualnym zakażeniem chorobą odkleszczową.

 

Holistyczna troska o psa – obejmująca zdrowe żywienie (np. dieta BARF dla psa), naturalną suplementację oraz niski poziom stresu – może realnie zmniejszyć ryzyko poważnych konsekwencji po ukąszeniu kleszcza. Układ immunologiczny dobrze odżywionego psa często potrafi samodzielnie poradzić sobie z patogenem, zanim rozwinie się choroba. To jeszcze jeden powód, dla którego warto myśleć o profilaktyce w szerszym kontekście niż tylko wybór preparatu przeciwko kleszczom.

 

Podsumowanie – jak chronić psa przed kleszczami mądrze i bezpiecznie?

 

Oto najważniejsze wnioski z tego artykułu:
 

  • Kleszcze u psa są realnym zagrożeniem – mogą wywołać poważne choroby, takie jak borelioza u psa

  • Tabletki na kleszcze dla psa mogą powodować poważne skutki uboczne, nawet śmierć

  • FDA oraz liczne badania i ankiety ostrzegają przed ryzykiem związanym z izoksazolinami

  • Warto śledzić opinie i relacje innych opiekunów, także te z grup na Facebooku (uwaga – często są to bardzo trudne obrazy)

  • Istnieją skuteczne alternatywy naturalne: olej kokosowy, zioła, olejki eteryczne

  • Krople na kleszcze dla psa mogą być mniej inwazyjne niż tabletki – pod warunkiem prawidłowej aplikacji

  • Zamiast podawać chemię cały rok, warto monitorować środowisko i dostosowywać ochronę sezonowo
     

Pamiętaj:

Celem nie jest całkowite odrzucenie środków chemicznych, ale podejście świadome, rozważne i dopasowane do potrzeb Twojego psa i jego środowiska życia.

 

___


Źródła:

Side Effects from Common Flea and Tick Products: https://drjudymorgan.com/blogs/blog/side-effects-from-common-flea-and-tick-products


Fact Sheet for Pet Owners and Veterinarians about Potential Adverse Events Associated with Isoxazoline Flea and Tick Products: https://www.fda.gov/animal-veterinary/animal-health-literacy/fact-sheet-pet-owners-and-veterinarians-about-potential-adverse-events-associated-isoxazoline-flea

 

Harmed 66.6% of Pets, yet Veterinarians Still Prescribe Them: https://www.barkandwhiskers.com/2023-07-24-flea-tick-products/

Palmieri, V. et al. Survey of canine use and safety of isoxazoline parasiticides. Veterinary Medicine and Science, June 2, 2020

 

Gaens, D., Rummel, C., Schmidt, M. et al. Suspected neurological toxicity after oral application of fluralaner (Bravecto®) in a Kooikerhondje dog. BMC Vet Res 15, 283 (2019). https://doi.org/10.1186/s12917-019-2016-4

Cannelle Tassin de Montaigu, Gaetan Glauser, Sylvie Guinchard, Dave Goulson, High prevalence of veterinary drugs in bird’s nests – Science of The Total Environment, Volume 964, 2025.


 Rosemary Perkins, Leon Barron, Gaëtan Glauser, Martin Whitehead, Guy Woodward, Dave Goulson, Down-the-drain pathways for fipronil and imidacloprid applied as spot-on parasiticides to dogs: Estimating aquatic pollution, Science of The Total Environment, Volume 917, 2024.


Tomohiro Suzuki, Anri Hirai, Kraisiri Khidkhan, Collins Nimako, Takahiro Ichise, Kazuki Takeda, Hazuki Mizukawa, Shouta M.M. Nakayama, Kei Nomiyama, Nobuhiko Hoshi, Mizuki Maeda, Tetsushi Hirano, Kazuyoshi Sasaoka, Noboru Sasaki, Mitsuyoshi Takiguchi, Mayumi Ishizuka, Yoshinori Ikenaka, The effects of fipronil on emotional and cognitive behaviors in mammals, Pesticide Biochemistry and Physiology, Volume 175, 2021.

 
Logo marki Psieczytanki – Jagoda Wojciechowska, certyfikowany psi dietetyk. Holistyczne wsparcie zdrowia psa, dieta BARF, dieta gotowana, alergie, jelita, biegunka u psa, karma dla psa, e-booki o żywieniu psa.

Do stworzenia strony wykorzystano kreator stron www WebWave