Dieta eliminacyjna u psa – skuteczny sposób na alergię pokarmową

Alergia pokarmowa u psa to coraz częstszy problem, który może prowadzić do przewlekłego świądu, zmian skórnych, biegunek, a nawet zapalenia uszu. Jako psi dietetyk bardzo często spotykam się z pytaniem: Jak pomóc psu z alergią? Odpowiedź brzmi: dieta eliminacyjna u psa to najskuteczniejsze narzędzie diagnostyczne i terapeutyczne, jednak wyłącznie razem z równoczesną regeneracją jelit.

Alergia pokarmowa u psa - objawy

Objawy alergii pokarmowej u psa mogą być bardzo różnorodne, ale najczęściej dotyczą skóry i układu pokarmowego. Poniżej znajdziesz szczegółowy opis symptomów, które mogą świadczyć o alergii:

Skórne objawy alergii (często określane jako alergia skórna u psa):

intensywny świąd (zwłaszcza łap, pyska, uszu, pachwin i brzucha),
pies liże łapy – alergia to najczęstszy powód,
wysypki, zaczerwienienia, łupież, miejscowe łysienie,
przewlekłe infekcje uszu, często jednostronne,
nieprzyjemny zapach skóry, mimo kąpieli.

Objawy ze strony układu pokarmowego:

przewlekłe biegunki i wzdęcia,
wymioty po jedzeniu, refluks,
zmienny apetyt, grymaszenie,
zbyt częste oddawanie stolca, śluz w kale,
odbijanie, przełykanie śliny.

Objawy behawioralne i ogólne:

pobudzenie, niepokój, zaburzenia snu,
drażliwość lub apatia,
częste lizanie okolic odbytu,
brak przyrostu masy ciała,
przewlekłe zapalenie spojówek, zmiany zapachu oddechu/moczu.

W przypadku nieleczonej alergii u psa, objawy mogą się nasilać, prowadząc do poważnych powikłań zdrowotnych dotyczących całego organizmu, między innymi do rozwoju kolejnych alergii czy nietolerancji. Dlatego warto nie lekceważyć pierwszych objawów i działać jak najszybciej.

Dieta eliminacyjna u psa - domowy sposób na alergię

Dieta eliminacyjna to najlepszy sposób, by zidentyfikować, które składniki pokarmowe wywołują niepożądane reakcje. Jako psi dietetyk polecam jej wdrożenie każdemu opiekunowi psa, u którego podejrzewa się alergię.

Jak przeprowadzić dietę eliminacyjną?

Wybierz jedno źródło białka, najlepiej takiego, którego pies wcześniej nie spożywał (np. jagnięcina, królik, struś, kangur, konina), jadał sporadycznie lub bardzo dawno.
Dodaj jeden rodzaj ugotowanych węglowodanów: ziemniaki, bataty, dynię lub owies.
Podawaj tylko tę mieszankę przez minimum 9–10 tygodni.
Usuń wszelkie przysmaki, gryzaki, suplementy (z wyjątkiem wapnia – np. węglan wapnia).
Możesz przygotować domowe smaczki, susząc mięso w piekarniku.

Uwaga: Karma komercyjna, nawet “hypoalergiczna”, często zawiera wiele potencjalnych alergenów. Dlatego domowa dieta eliminacyjna to złoty standard.

Czy karma dla psa alergika zawsze pomaga? Fakty i mity o karmach komercyjnych

Wielu opiekunów, podejrzewając alergię pokarmową u psa, decyduje się na zakup specjalistycznej karmy – często oznaczonej jako karma dla psa alergika lub monobiałkowa karma dla psa. Niestety, nie zawsze jest to skuteczne rozwiązanie. Dlaczego?

Większość dostępnych na rynku karm to tzw. karmy ekstrudowane – produkowane w wysokiej temperaturze, często aż czterokrotnie podgrzewane. Podczas tego procesu dochodzi do powstawania związków AGE (zaawansowanych produktów glikacji), które nasilają stany zapalne, również te toczące się w jelitach psa. To ogromny problem u psów z alergią skórną lub objawami ze strony układu pokarmowego.

Dodatkowo, wiele karm – także tych reklamowanych jako karma monobiałkowa dla psa – zawiera ukryte składniki. Badania Ricci R. i in. (2013). wykazały, że aż 10 na 12 przebadanych karm monobiałkowych zawierało białka niewymienione na etykiecie. Oznacza to, że nawet jeśli opiekun wybierze teoretycznie najlepszą karmę monobiałkową dla psa, jego pupil może nadal mieć kontakt z alergenami, co niweczy skuteczność terapii.

Niepokojący jest również skład hydrolizowanych karm weterynaryjnych. Często do ich produkcji wykorzystywane są produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego (UPPZ) niskiej jakości, takie jak łby drobiowe, kości, pióra czy szczecina. Takie białko, choć formalnie hydrolizowane, rzadko wspiera regenerację jelit i może wręcz nasilać stan zapalny.

Kolejnym problemem są syntetyczne dodatki witaminowo-mineralne obecne w większości karm komercyjnych. Psy z alergią pokarmową mogą reagować negatywnie nawet na te składniki, co utrudnia postawienie trafnej diagnozy i skuteczne leczenie.

Dlatego właśnie dieta eliminacyjna u psa powinna – przynajmniej na początku – opierać się na jednorodnych, domowych posiłkach, przygotowanych z kontrolowanych składników. Tylko wtedy mamy pewność, co faktycznie trafia do miski naszego psa. Jeśli chcesz mieć realną kontrolę nad żywieniem psa z alergią, warto przemyśleć całkowitą rezygnację z karm ekstrudowanych i sięgnąć po świeżo gotowane lub surowe posiłki.

Najlepsza karma monobiałkowa dla psa:

zawiera jedno mięso (np. jagnięcina, królik),
nie zawiera kurczaka, wołowiny, soi i kukurydzy (częste alergeny),
ma prosty skład i wysoką strawność.

W przypadku karmy warto sprawdzić skład bardzo dokładnie – nie sugeruj się tylko etykietą “hypoallergenic”.

Etap ponownego wprowadzania składników

Po zakończeniu diety eliminacyjnej należy ponownie wprowadzać pojedyncze składniki (np. co 2 tygodnie), obserwując reakcje psa. Pojawienie się świądu, biegunki lub innych objawów świadczy o alergii na dany produkt.

Przykład:

Tydzień 1–2: Wołowina
Tydzień 3–4: Kurczak
Tydzień 5–6: Twaróg
… itd.

Jeśli pies dobrze toleruje nowy składnik – możesz go uznać za bezpieczny. Jeśli pojawi się reakcja, wróć do poprzedniego etapu.

Czy potrzebne są suplementy?

Podczas diety eliminacyjnej suplementy używane zwykle do bilansowania diety domowej (diety BARF lub gotowanej) ograniczamy do minimum. Wyjątek stanowi wapń (np. węglan wapnia). Jeśli wybieramy pełnowartościową karmę monoproteinową, ten wapń oczywiście pomijamy.

W obydwu przypadkach włączamy natomiast suplementy i/lub zioła wspierające jelita lub preparaty uszczelniające barierę jelitową (szczególnie przy tzw. leaky gut). Same probiotyki nie wystarczą, a zdradzę Ci nawet, że włącza się je dopiero na jednym z kolejnych etapów, a nie bezpośrednio po rozpoczęciu diety eliminacyjnej. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o naturalnej regeneracji jelit, jak to zrobić krok po kroku i jakich środków przy tym użyć, zajrzyj do mojego e-booka Pies z tarczą.

Jak długo powinna trwać dieta eliminacyjna?

Minimalny okres to 9–10 tygodni, jednak w niektórych przypadkach może trwać nawet 12 tygodni, zanim zauważymy poprawę kliniczną. Badania sugerują, że u niektórych psów proces usuwania histaminy z organizmu może trwać nawet 4–6 miesięcy, co oznacza, że objawy świądu mogą utrzymywać się przez dłuższy czas. Zazwyczaj szybciej jest się uporać z problemami żołądkowo-jelitowymi, jeśli białko i ewentualna suplementacja zostały dobrze dobrane.

Potrzebujesz pomocy psiego dietetyka?

Jeśli nie wiesz, od czego zacząć lub chcesz mieć pewność, że robisz wszystko dobrze – umów się na konsultację z psim dietetykiem. Pomogę Ci ułożyć bezpieczną i skuteczną dietę eliminacyjną u psa, dobrać odpowiednią monobiałkową karmę dla psa i poprowadzić Cię przez proces odbudowy zdrowia.

👉 Kliknij tutaj, aby umówić konsultację online

Źródła:

Gentzel B. J., Does contemporary canine diet cause cancer? ; A review, Vet World 6(9):632-639, http://www.veterinaryworld.org/Vol.6/Sept-2013/10.pdf.
Morgan J., Keeping Your Pets Naturally Healthy: Holistic Care and Nutrition for Dogs & Cats, 2023.

Noli, C., Foster, A. P., & Rosenkrantz, W. (Eds.) (2014). Veterinary Allergy. Wiley-Blackwell.

Ricci R, Granato A, Vascellari M, Boscarato M, Palagiano C, Andrighetto I, Diez M, Mutinelli F. Identification of undeclared sources of animal origin in canine dry foods used in dietary elimination trials. J Anim Physiol Anim Nutr (Berl). 2013 May;97 Suppl 1:32-8. doi: 10.1111/jpn.12045. PMID: 23639015.

Teodorowicz M., Hendriks W., Wichers H., Savelkoul H., Immunomodulation by processed animal feed: The role of Maillard reaction products and advanced glycation end-products (AGEs). Frontiers in Immunology 2018;9:2088. https://www.frontiersin.org/journals/immunology/articles/10.3389/fimmu.2018.02088/full.

https://www.przewodnikpokarmach.pl/skladniki/skladniki-kontrowersyjne, dostęp: 21 września 2024.

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32009R1069, dostęp: 22 marca 2024.

Alergia pokarmowa u psa – objawy, dieta eliminacyjna i domowe sposoby